Normal doğum nedir?

Gebe kalabilme, kendi bedeninde bir başka canlıyı oluşturabilme, bu canlının gelişimine ve büyümesine tüm varlığıyla destek olma, sonucunda da tüm zorluklarına rağmen bedeninden dışarı çıkarabilme yeteneği kadına ve anatomisine özgü bir üstünlüktür. Ancak ne var ki kadın gebe kalana kadar bu gücünün ve yeteneğinin farkında değildir. Gebelik gibi muhteşem bir yolculuğa çıkan ve sağlıkla bebeğini kucağına alan anne, sonraki gebeliklerini ve doğumunu çok daha kolay geçirecektir.

Tanım olarak normal doğum, sancıların kendiliğinden başladığı, 37 hafta üstü dönemde, vakum veya başka bir yöntem kullanmadan, ek sancı almadan, epidural uygulamadan meydana gelen doğumu kapsamaktadır.

Normal doğum belirtileri nelerdir?

Normal doğumunun başladığına dair belirli işaretler bulunmaktadır. Bu işaretler gebeliğin son haftalarında çok daha belirgindir. Gebelik takibi süresince bilgilendirilen anne adayı son haftalarında gelecek olan doğum işaretlerine hazırlıksız yakalanmaz. Bu nedenle gebelik süresince her muayenede yapılan bilgilendirmeler aileyi doğuma hazırlamada son derece önemlidir.

Normal doğumun olabileceğinin ilk işareti nedir?

Her kadın ve her rahim eninde sonunda doğumu yapabilecektir. Ancak önemli olan anne ve bebek sağlığının korunarak doğumun gerçekleştirilmesidir.

Gebeliğin normal yolla, sıkıntısız olabileceğinin ilk işareti, anne adayının karnının aşağı inmesi ve anne adayının daha rahat nefes alıp vermeye başlamasıdır. Bu işaret doğumdan ortalama 1 hafta önce meydana gelmektedir. Bebeğin başının kemiğe girmesi olarak halk arasında bilinen bu durum, normal doğum olma olasılığının yüksek olduğunu gösteren ilk işarettir.

Örneğin gebeliğinin 39. haftasında bu bulgu olur ise 40. haftada doğum meydana gelir.

Gebeliğin 35. haftasına bu bulgu olur ise 36. haftada doğum meydana gelir.

Ancak gebeliğin 40. Haftası olan bir anne adayında, bu bulgu hala yok ise, doğum 41-42. haftaya devam etme olasılığı olacaktır. Bu durumda aile bilgilendirilmeli, olasılıklar hakkında bilgi sahibi olmalıdır.

Ancak bu işaretin ilk gebelikte yaşandığı asla unutulmamalıdır. Çünkü bir kez normal doğum yapmış olan annenin, ikinci normal doğumu çok kural tanımaz, yani çok daha farklı ve kolay olacaktır.

Doğumun işaretleri( en kesinden zayıf belirtiye olacak şekilde );

• Rahim ağzında 3-4 cm den fazla açılma olduğunun tespiti
• Nişan gelmesi
• Su gelmesi
• Ağrı başlaması’dır.

İşte bu işaretlerden birisi gelişir ise lütfen kısa zamanda muayene olunuz.

Normal doğumun evreleri nelerdir?

Normal doğumun evreleri, ilk kez doğum yapacak anne adayı için çok net bir şekilde izlenebilir.

Gebelik süreci fazlara ayrılır. Fazlarda evrelere bölünür. Şimdi sırası ile anlatacak olursak;

Faz 1: Gebeliğin en uzun dönemindir, sessizlik fazı denir, ortalama 36 hafta sürer. Hakim olan hormon progesterondur.

Faz 2: Hazırlık dönemidir, doğum öncesi iki haftalık süreci kapsar. Bu dönemde düzensiz kasılmalar ve uykusuz geceler başlar. Ancak ciddi bir ağrı olmaz.

Faz 3: Doğumun olduğu dönemdir. Kendi içerisinde 3 evreye ayrılır.

• Evre 1: Anne adayının ağrıları hissetmesi ile başlar. Kendi içerisinde latent ve aktif faz olmak üzere iki ayrı dönem barındırır.
• Evre 2: 10 cm açıklık ile başlar ve doğum oluncaya kadar olan süreçtir.
• Evre 3: Bebeğin eşinin çıkışı ile biter.

Faz 4: Lohusalık süreci ( 4-8 hafta )

Kimler normal doğum yapabilir?

Normal boy ve kiloda, doğuma engel olabilecek herhangi bir hastalığı olmayan, bebek gelişimi normal olan her kadın doğum yapabilir. Burada önemli olan anne ve bebeğin sağlıkla eve gidebilmesinin sağlanmasıdır. Eski yıllara göre kadın yaşam süresi uzamıştır, bunun en önemli nedenlerinden birisi gerektiğinde uygulanan sezaryen ameliyatı olduğu unutulmamalıdır.

Kimler normal doğum yapamaz?

Her kadın doğum yapma yeteceğine sahiptir. Ancak bazı durumlar, anne ve bebek için riskler barındırmaktadır. Anne ve baba adayının bu konular hakkında ayrıntılı bilgilendirmeleri gerekmektedir. Bazı noktalar tartışmalı olsa da bir grup anne adayının normal doğum denenmesi hem kendi hem de bebeği için riskler barındırmaktadır.

Anne adayı nedenli sezaryen gerekliliği olan durumlara örnekler; 

• Annede var olan ve ıkınması durumunda risk oluşturabilen durumlar,
• Kalp hastalıkları,
• Sara ( epilepsi ),
• Önceden miyomektomi olan anne adayları,
• Önceden sezaryen geçirmiş anne adayları,
• Anne adayında nörolojik veya ortopedik var olan hastalıklar,
• Aşırı kilolu anne adayları,
• Doğum korkusu olan anne adayları,
• Vajinismus şikayeti olan anne adayları,
• Vajinal varisi olan anne adayları,
• Genital bölgede bazı enfeksiyonları olan anne adayları,
• Genital bölgeden bazı ameliyatlar geçiren anne adayları,
• Akciğer ve kalp ameliyatı geçiren anne adayları,
• İleri yaş anne adayları ( özellikle 40 yaş üstü ilk doğum ),
• Kanser cerrahisi geçiren anne adayları,
• Rahimin aşırı kasılması ve yırtılma riski olması,
• Bebeğin doğum kanalına girmesine engel olan miyom veya kist olması

Bebek ve eşi nedenli sezaryen gerekliliği olan durumlara örnekler;

• Bebeğin başının kemik yapıya yanlış oturması,
• Bebek kilosunun fazla olmaması,
• Bebek suyunun aşırı fazla olması,
• Kordonun önde gelmesi,
• Kordon sarkması,
• Bebek kalp atışlarının bozulması,
• Bebek eşinin doğumdan önce ayrılması ( plasenta dekolmanı ),
• Bebek eşinin doğum kanalının önünde olması( plasenta previa ),
• Bebek eşinin küçük olması,
• Vasa previa olması,
• Bebeğin ters gelmesi,
• Bebeğin yan yatması,
• Bebeğin ayak geliş olması

Bu durumlar daha da artırılabilir. Doğum sırasında size yol gösterecek ve riskleri anlatacak kişi hekiminizdir.

Normal doğum acı verir mi?

Her doğumda bir miktar ağrı olur. Özellikle ilk doğumda bu biraz daha fazla olur. Ancak dayanılamayacak seviyede değildir. Burada önemli olan anne adayının doğuma hem psikolojik hem de fiziksel olarak hazırlanmasıdır. Bu konuda yeterli bilgi ve hazırlığı olan anne adayları çok daha az ağrı tariflemektedirler. Ek olarak bir grup anne adayının ağrı eşiği çok yüksek olmakta ve doğumu kolaylıkla yapabilmektedir. Bir grup anne adayı ise daha doğumun başında şiddetli ağrıdan bahsetmektedir. Normal hayatında spor yapmayan, aşırı sakin ve fiziksel aktivitelerde bulunmayan kadının normal doğumda daha çok ağrı hissettiği bilimsel bir gerçektir. Bu nedenle gebelik süresince yapılacak olan fiziksel her türlü aktivite doğumda oluşan ağrıyı azaltacaktır.

Son olarak epidural anestezi sayesinde doğumda gelişen ağrı bir miktar azaltılabilmektedir.

Normal doğum ne kadar sürer?

İlk doğum için bu süreler genelde bellidir. Ancak ikinci veya üçüncü doğumda süreler çok daha kısa ve değişken olabilmektedir. İlk doğumda, anne adayının ağrıları hissetmesi ile başlayan süreç genel olarak 12 saat içerisinde bitmektedir. Bu 12 saatlik sürecin en azından 6 saatlik sürecini hastane dışında geçirmek, anne adayını rahatlatmakta ve doğumu kolaylaştırmaktadır. Erken hastane yatışı, erken epidural uygulama ve artan hasta stresi sezaryen oranını artırmaktadır.

Suyun gelmesinden ne kadar süre sonra doğum gerçekleşir?

Genel olarak doğuma yakın her 100 anne adayının 10’nunda önce su gelmektedir. Suyun önce gelmesi, bazı durumları da beraberinde getirmektedir. Anne rahmi hazır olmadan su gelmesi durumunda doğum süreci zor ve uzun bir sürece girecektir.

Ek olarak bebeğin mikrop kapma ve doğumsal pnömoni ile doğma riskini artıracaktır. Bu nedenle su geldikten sonra genel olarak 12 saat içinde doğuma kendiliğinden başlanması için beklenir. Sonrasında hala doğum başlamadı ise suni sancı ile doğum başlatılmaya çalışılır. Her basamakta anne adayının ayrıntılı bilgilendirilmesi önerilir.

Su geldikten sonra doğumun ne zaman olacağı ise tamamen anne adayına bağlıdır. Kimi anne adayında hiç açıklık olmadan su gelirken, kimi anne adayında tam doğuma yakın dönemde su gelebilir.

Normal doğumda epidural anestezi ne zaman ve nasıl yapılır?

Epidural anestezi, doğum süreci ve sonrasında oluşan ağrıyı azaltmak amaçlı kullanılan özel bir anestezi yöntemidir. Bu işlemin özelliklerini aşağıda görebilirsiniz;

• Doğum başlayan anne adayına 5 cm açıklık tespit edildikten sonra uygulanmalıdır.
• İşlemi yapan anestezi uzmanına çok bağlı bir işlemdir.
• Sıklıkla başarılı olur ancak nadiren epidural anestezi tutmayabilir.
• Ağrı durumuna göre ek doz yapılabilir.
• Doğumun süresini belirli oranda uzatır. 
• Doğru ve zamanında yapıldığında sezaryen oranını artırmaz.

Epidural anestezi yapılması anestezi hekiminin tecrübesine bağlıdır. Anestezi uzmanı olan her hekimin rutin olarak uyguladığı bir anestezi şekli değildir. Bu konuda özel eğitim ve tecrübeye sahip olması gerekmektedir.

Bu nedenle, epidural işleminizi yapacak olan anestezi uzmanınızı iyi seçmenizi öneririz.

Normal doğumda kesi nedir? Ne zaman ve hangi durumlarda uygulanır?

Normal doğum sırasında, sıklıkla ilk gebelikte, anne adayının mevcut durumuna göre bazen kesi uygulanabilir. Bazende uygulanmaz. Yani her ilk doğumda doğum kesisi olacak diye bir kural yoktur. Ancak perineal denen yapının 3 cm ve altında olması, yani doğum kanalı ile anüs bölgesi arasındaki alan 3 cm ve altında ise doğuma kesi kesinlikle önerilir. Çünkü kesi olmaz ise doğumda sifikter yırtılabilir ve doğum sonrası büyük abdest tutamama sorunu meydana gelebilir.

Normal doğumda bebeğin kordonu ne zaman kesilmelidir?

Normal doğum veya sezaryende, bebek göbek bağının ortalama 1 dakika beklendikten sonra kesilmesi genel kabuldür. Özellikle erken doğumda bu durum çok daha önemlidir. Ancak anne veya bebek için hayati bir durum gerçekleşmesi durumunda göbek bağı için beklemek çok doğru değildir. Hemen kesilir ve anne ile bebek bakımına devam edilir.

Normal doğumda bebeğin eşi de mi doğurulur?

Bebeğin eşi denilen plasenta, bebek doğumu sonrası belirli bir sürede doğumu gerçekleşen bir yapıdır. Sıklıkla ilk 5 dakikada ayrılır, ancak ayrılma geçilir ise ilaçlar verilir. 30 dakikada hala ayrılmamış ise plasenta elle çıkarılır. Bu işlem riskli ve kanama olasılığı olan bir durumdur. Plasentanın ayrılmaması, plasenta yapışma hastalıkları olma olasılığını artırmaktadır.

Normal doğumda yaşanabilecek anne ve bebek travmaları nelerdir? Kalıcı travmalar ortaya çıkabilir mi?

Doğumların %99’u hiçbir sorun olmadan gerçekleşebilir. Ancak belirli oranda bazı istenmeyen ve önlenemeyen durumlar gerçekleşebilir. Bunları anne ve bebek için sıralayacak olursak;

Anne adayında;

• Doğum sırasında rahim yırtılması
• Vajen yırtılması
• Rahim kasılmaması
• Rahim kanaması
• İdrar torbası zedelenmesi
• İdrar borusu zedelenmesi
• Sinir zedelenmesi

Bebekte; 

• Omuz takılması
• Klavikula kırılması
• Sefal hematom
• Beyin kanaması
• Oksijen düşüklüğü yaşanması
• Yumuşak doku zedelenmesi
• Cilt kesisi gibi riskler yaşanabilir.

Vajinal yırtık nedir?

Özellikle iri bebek varlığında veya doğumun zor olması durumunda veya anne adayının kontrolsüz ıkınması durumunda veya bebek beraberinde kolunu getirmeye çalıştığında meydana gelebilir. Yerine göre tamiri kolay veya zor olabilir. Bazen de aşırı kanamaya neden olabilir. Hekimin tecrübesi ile birlikte tamir edilmelidir.

Normal doğumda aşırı zedelenme ve kanama riski nedir? Kimler daha risklidir?

Her doğumda, anne adayının belirli bir miktar kanaması normaldir. Ancak bu kanama anne adayının tansiyonunu düşürür ve nabzını artırır ise müdahale edilmelidir. Bazı anne adayları bu durumda riskli olabilir. Bunlar;

• 3 ve daha fazla doğum yapmış olanlar
• Doğumda suni sancı almış olanlar
• Doğum süresi uzayanlar
• Oksiput posterior olanlar
• Epidural anestezi alanlar
• Miyomu olanlar
• Plasentası elle çıkarılanlar
• Suyu önce gelen anne adayları
• Rahim kasılmasını bozan durumlar
• İkiz gebelikler
• Bebek suyu fazla olan durumlar‘dır.

Bu olasılıklar daha da artırılabilir. Doğum sonrası kanama ( atoni ) anne hayatını riske sokan son derece tehlikeli bir durumdur. Hızla tanınmalı ve müdahale edilmelidir.

Makat doğum nedir?

Son haftalara gelinmesine rağmen her 100 gebelikten 3’ünde bebek ters durmaktadır. Bazen tamamen rastlantı olsa da bazı anne adaylarında özellikle ters duruş meydana gelir. Makat geliş nedenleri;

• Bebeğin haftasının küçük olması
• Bebeğin gelişiminin geri olması
• Bebeğin suyunun az olması
• Bebeğin suyunun fazla olması
• Rahimde miyom veya perde varlığı
• Bebeğin geliminin ileri olması
• Bebeğin başının aşırı büyük olması
• Anne adayının aşırı uzun olması
• Anne adayının normalden kısa olması
• Bebeğin eşinin önde gelmesi‘dir.

Makat gelişin çok farklı nedenleri olabilir. Önemli olan günümüzde ters gelen bebeklerin doğumunun şeklidir. Eğer ilk gebelikte ters duruş var ise, bebeğin kafasının takılma riski nedeni ile sezaryen önerilmektedir. Ancak ikinci veya üçüncü normal doğum olacak ise makat doğum, riskler göze alınarak yapılabilir. Baş gelişe göre çok daha farklı ve heyecanlı bir doğumdur. Özel müdahaleler gerektirmektedir.

Normal doğumda omuz takılması nedir?

Bebeğin başının çıkmasından sonra, bebeğin omuzlarının da çıkabilmesi için manevraya ihtiyaç duyuluyorsa buna omuz takılması denir. Her 1000 doğumdan 1 ya da 2’sinde omuz takılması görülebilir. Önceden tahmin edilemez. Ancak bazı durumlarda çok daha sık görülmektedir. Bunlar;

• Anne adayının şeker hastalığının olması
• Bebeğin aşırı kilolu olması veya 4. bebek olması
• Ikınmaya rağmen doğumun gerçekleşmemesi
• Aşırı kilolu anne adayları
• 41 hafta sonrası doğumlar
• Önceki gebelikte omuz takılması‘dır.

Görüldüğü gibi omuz takılmasının en önemli risk faktörü iri bebek olmasıdır. Ancak vakaların yüzde 30’unda 3-3.5 kilo bebekte de gerçekleşmektedir. Omuz takılması durumunda özel manevralar ile doğum gerçekleştirilmeye çalışılır.

Bir kadın en fazla kaç kez normal doğum yapabilir?

Normal doğum yapma sınırı diye bir tıbbi bilgi yoktur. Ek olarak bu denenmemelidir. Çünkü gebelik sayısının 4 ve üzerine çıkması durumunda anneye getirdiği riskler artmaktadır. Literatürde çok farklı vakalar bildirilmiş olsa da doğum sayısı 6 ve üzerine çıkınca doğum sonrası kanama ve ölüm riskinin her seferinde arttığı unutulmamalıdır.

Normal doğumdan sonra idrar kaçırma olabilir mi?

Günümüzde, özellikle ileri yaşta öksürünce idrar kaçırma şikayeti olan kadınlarda bu durumun en sık nedeni zor doğum hikayesidir. Doğum bu alana ciddi bir zarar vermemektedir. Ancak zor doğumda bu risk daha da artmaktadır. Doğum sayısının artması, zor ve kilolu doğum yapılması durumunda bu risk daha çok artmaktadır.

Normal doğum sonrası bebek ilk ne zaman emzirilmelidir?

Doğum sonrası anne ve bebek kısa zamanda bir araya getirilmelidir. Bu süre için en üst sınır iki saattir. Yani doğumdan sonra ilk iki saat karşılaşma için süre vardır. Çünkü bazen anne ve bebek bir araya gelemez, anne veya bebekte gelişen herhangi bir anormallik bu duruma neden olabilir. Normal doğumda bu karşılaşma ilk 1 saatte, sezaryen sonrası ise ilk iki saat içerisinde olmaktadır. Anne ile bebek ilk karşılaşması durumunda, ilk emzirme denemesi de yapılacaktır. Ancak sıklıkla tam bir emzirme ve süt gelmesi olmaz. Bu son derece normal bir durumdur. Doğumun doğası gereği, bebekler doğumdan sonra belirli bir miktar kilo kaybı yaşarlar.  Ertesi gün yapılan ölçümlerde aşırı kilo kaybı yaşandıysa buna müdahale edilmeli ve emzirmeye devam edilirken, mama takviyesi de yapılmalıdır.

Normal doğum sonrası cinsel yaşam ne zaman başlayabilir?

Normal doğumda özel bir durum gerçekleşmediyse, lohusalık bitimi ile kadın normal hayatına geri dönebilir. Ancak bazen vajende aşırı yırtılma olması veya diğer durumlarda anne adayına 3 ay cinsel ilişki yasağı konulabilir.

Doğum sonrası korunma yöntemleri nelerdir?

Doğum sonrası emzirmeyen anne hızla lohusalık sonrası normal yumurtlama fonksiyonuna geri döner. Ancak emzirme sık ve yoğun yapılır ise yumurtlama fonksiyonu bazen 6 ay baskılanabilir ve adet görülmeyebilir. Bu sürede olan ilişkilerde büyük olasılıkla gebelik gelişmeyecektir. Ancak 6. aydan sonra kesinlikle bir korunma yöntemi kadına anlatılmalı ve hastaya uygun yöntem seçilmelidir.

Bu yöntemler;

• Spiral
• Prezervatif
• Sadece prosestin içeren ilaçlar
• Doğum kontrol hapları olabilir.

Uygun olan yöntem hastaya uygulanmalıdır.